➕Dbamy o Twój biznes

Od 1 lipca 2011 r. przepisy Kodeksu spółek handlowych umożliwiają przekształcenie przedsiębiorcy jednoosobowo prowadzącego działalność gospodarczą w spółkę kapitałową (z o.o. lub akcyjną), co stanowić ma w założeniu jeszcze większą zachętę do tworzenia tego rodzaju spółek. Warto zatem poznać kroki wiodące do tego rodzaju przekształcenia.

Wady i zalety przekształcenia.

Termin „przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową” brzmi dość zabawnie, gdyż nie dochodzi tu oczywiście (wbrew nazwie) do przeistoczenia się osoby fizycznej w osobę prawną, czego skutkiem byłoby ustanie bytu tej pierwszej, lecz o przekształcenie formy prowadzonej działalności gospodarczej w spółkę jednoosobową, na skutek czego przedsiębiorca jednoosobowy nabywa status jedynego udziałowca (wspólnika albo akcjonariusza) spółki przekształconej. Przekształcenie to nie prowadzi więc do ustania bytu podmiotu przekształcanego – jak w przypadku przekształcenia jednej spółki handlowej w inną. Rozwiązanie to jest poręczne w sytuacji, gdy dotychczasowy przedsiębiorca wypracował na rynku swoją markę, jest stroną licznych umów, a w dodatku przysługują mu koncesje i zezwolenia. Zamiast formalności związanych z założeniem spółki kapitałowej i przeniesieniem na nią firmy, praw związanych z ochroną znaku towarowego oraz praw i obowiązków wynikających z umów, przedsiębiorca może wszcząć proces transformacyjny, w wyniku którego przeniesie ogół praw i obowiązków (w tym koncesje i zezwolenia), jak również firmę oraz numery identyfikacyjne na nowo powstałą spółkę, która będzie kontynuacją biznesu w zmienionej (bardziej bezpiecznej) formie organizacyjnej. Przedsiębiorca uniknie w ten sposób konieczności prowadzenia żmudnych niekiedy negocjacji z kontrahentami w sprawie „przepisywania” wiążących go umów na nową spółkę.

Pamiętać jednak należy o tym, że przedsiębiorca „przekształcany” odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za swoje zobowiązania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia (art. 584¹³ k.s.h.) – nie ma zatem mowy o prostym przejęciu długów przez spółkę, a wierzyciele przedsiębiorcy będą mieć w w/w okresie roszczenia nie wobec jednego, a wobec dwóch podmiotów. Ponadto sama procedura przekształceniowa jest dość czasochłonna i kosztowna, skłaniając do rozważenia opłacalności tego przedsięwzięcia oraz skorzystania – zamiast niego – z tradycyjnej formy założenia spółki kapitałowej.

Przekształcenie krok po kroku.

Ową transformację regulują przepisy zawarte w art. 551 § 5 oraz art. 584¹ - 584¹³ k.s.h. Zgodnie z pierwszym z tych przepisów, przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (na gruncie nomenklatury kodeksowej mowa tu o „przedsiębiorcy przekształcanym” i „spółce przekształconej”). Aby pomyślnie przejść omawianą procedurę należy podjąć następujące kroki:

1. sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy w formie aktu notarialnego wraz z załącznikami w postaci: a) projektu oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy, b) projektu aktu założycielskiego (statutu), c) wyceny składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego, d) sprawozdania finansowego sporządzonego dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy (istotne jest dopilnowanie tego terminu: jeśli plan sporządzamy w marcu 2019 r., to bilans musi być sporządzony w którymkolwiek dniu lutego 2019 r. – spóźnienie się ze sporządzeniem planu będzie wymagało sporządzenia aktualnego sprawozdania finansowego);

2. złożenie w sądzie rejestrowym wniosku o wyznaczenie biegłego rewidenta w celu poddania planu przekształcenia przedsiębiorcy badaniu w zakresie poprawności i rzetelności (wraz z dowodem uiszczenia opłaty sądowej od wniosku w kwocie 300 zł) – biegły rewident, w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, sporządza na piśmie szczegółową opinię i złoży ją wraz z planem przekształcenia przedsiębiorcy sądowi rejestrowemu oraz przedsiębiorcy przekształcanemu. Warto nadmienić, iż w uzasadnionych przypadkach sąd może wyznaczyć dwóch albo większą liczbę biegłych, zaś wynagrodzenie biegłego (lub biegłych) określone przez sąd rejestrowy pokrywa przedsiębiorca (jeżeli przedsiębiorca dobrowolnie tych należności nie uiści w terminie dwóch tygodni, sąd rejestrowy ściągnie je w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych);

3. sporządzenie oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy w formie aktu notarialnego określającego co najmniej: a) typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca, b) wysokość kapitału zakładowego, c) zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane, d) nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej (spółka będzie mieć jednego tylko udziałowca, ale nie oznacza to, że musi mieć tylko jednego członka zarządu w osobie przedsiębiorcy przekształconego – przeciwnie: skład zarządu spółki przekształconej może być dowolnie obrany) oraz podpisanie aktu założycielskiego (umowa spółki z o.o. lub statut S.A.) – projekty tych dokumentów trafiły już do sądu i zostały poddane badaniu rewidenta, w związku z tym odradza się stanowczo nanoszenie jakichkolwiek zmian ich treści;

4. złożenie wniosku o wpis przekształcenia do KRS – wniosek składają wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej wraz z powyższymi dokumentami oraz dowodami uiszczenia opłat sądowych od wniosku i za ogłoszenie w MSiG (650 zł) – przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru (jest to dzień przekształcenia) i powinien zostać z urzędu wykreślony z CEIDG.

Jak z powyższego wynika, omawiana procedura jest stosunkowo czasochłonna (sporządzanie dokumentów księgowych, dwie wizyty w kancelarii notarialnej, dwa wnioski składane do sądu, czas pracy biegłego lub co gorsza biegłych), a nadto kosztowna (podwójne wynagrodzenie notariusza, wynagrodzenie biegłego rewidenta lub co gorsza rewidentów, opłaty sądowe), jednak z pewnością warta zastosowania w wypadku chęci skorzystania z dobrodziejstw bardzo praktycznej regulacji ujętej w art. 584² k.s.h., w myśl której „Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego” (§1) oraz „Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej” (§2). Ze względu na istotne obostrzenia omawianej procedury zaleca się, by chcący się przekształcić przedsiębiorca skonsultował wymagane prawem kroki z profesjonalną obsługą prawną i księgową.

Na zakończenie wspomnieć jeszcze wypada o problematyce, jaką poruszaliśmy w jednym z ostatnich wpisów dotyczącym firmy spółek handlowych. Jak wynika to z treści art. 584³ k.s.h., w przypadku gdy zmiana firmy przedsiębiorcy przekształcanego w związku z przekształceniem nie polega tylko na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy, obok nowej firmy, z dodaniem wyrazu "dawniej" - przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia. Na przykład: jeśli Jan Kowalski prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „TOP Usługi transportowe Jan Kowalski” nada spółce przekształconej firmę „TOP Usługi transportowe Jan Kowalski Sp. z o.o.”, to tak właśnie będzie brzmieć w obrocie firma tej spółki. Natomiast gdyby pan Kowalski chciał, by spółka występowała w obrocie pod firmą „TOP Usługi transportowe Sp. z o.o.”, to przez okres roku od wpisu spółka będzie musiała używać firmy „TOP Usługi transportowe Sp. z o.o. (dawniej „TOP Usługi transportowe Jan Kowalski”), bowiem jego imię i nazwisko zostały usunięte z firmy nowego podmiotu.