➕Dbamy o Twój biznes

Spółka jawna jest spółką osobową. W przeciwieństwie więc do spółek kapitałowych (spółki z o.o. czy spółki akcyjnej), całość władzy w spółce skupia się w rękach wspólników. W spółce jawnej nie dochodzi więc do sporów kompetencyjnych znanych spółkom kapitałowych – z tego prostego względu, iż brak w niej organów, które takie spory mogłyby prowadzić.

Powyższe nie oznacza jednak, iż w spółce jawnej nie dochodzi do sporów pomiędzy samymi wspólnikami. Spory takie prowadzić mogą oczywiście do naruszenia praw wspólnika – w szczególności gdy popadnie on w spór ze wspólnikami dysponującymi większością głosów w spółce. By zapobiegać takim naruszeniom, trzeba przede wszystkim wiedzieć jakie prawa przysługują wspólnikowi spółki jawnej. Do praw tych należą w szczególności:

1. Prawo do wyrażenia sprzeciwu odnośnie zmian umowy spółki (art. 9 KSH); prawo to może zostać w pewnym stopniu uszczuplone treścią umowy spółki;

2. Prawo do wyrażenia sprzeciwu odnośnie zmiany składu osobowego wspólników spółki (art. 10 §2 KSH); prawo to może również zostać uszczuplone treścią umowy spółki;

3. Prawo reprezentowania spółki (art. 29 §1 KSH); w spółce jawnej to sami wspólnicy pełnią bowiem rolę, którą w spółkach kapitałowych sprawuje zarząd; co więcej, prawa wspólnika do reprezentowania spółki jawnej nie można co do zasady ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich (art. 29 §3 KSH); w przypadku jednak pozbawienia prawa wspólnika do reprezentacji spółki jawnej w samej umowie spółki i uwidocznienia tego faktu w KSH, możliwe jest natomiast realne ograniczenie możliwości reprezentowania spółki jawnej przez takiego wspólnika (art. 30 §1 KSH);

4. Prawo czasowej odmowy zaspokojenia wierzycieli spółki (na zasadach opisanych w art. 35 KSH);

5. Prawo do zasięgania informacji o stanie majątku spółki oraz do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki (art. 38 §2 KSH);

6. Prawo prowadzenia spraw spółki (art. 39 §1 KSH); prawa tego wspólnik może zostać pozbawiony umową spółki lub uchwałą wspólników (art. 40 §1 KSH);

7. Prawo wyrażenia sprzeciwu w stosunku do prowadzenia danej sprawy przez innego wspólnika (art. 39 §3 KSH);

8. Prawo do wyrażenia sprzeciwu w stosunku do ustanowienia prokury (art. 41 §1 KSH);

9. Prawo do odwołania prokurenta (art. 41 §2 KSH);

10. Prawo do wyrażenia sprzeciwu w stosunku do sprawy przekraczającej zwykłe czynności spółki (art. 43 KSH);

11. Prawo do udziału w zyskach spółki (art. 51 KSH);

12. Prawo do żądania podziału i wypłaty zysku osiągniętego przez spółkę z końcem każdego roku obrotowego (art. 52 §1 KSH);

13. Prawo do żądania wypłaty odsetek od udziału kapitałowego wspólnika (art. 53 KSH);

14. Prawo do wyrażenia sprzeciwu odnośnie zajmowania się sprawami konkurencyjnymi dla spółki przez innych wspólników spółki (art. 56 §2 KSH);

15. Prawo do żądania wydania spółce korzyści jakie osiągnął wspólnik naruszający zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi lub naprawienia szkody wyrządzonej w ten sposób spółce (art. 57 §1 KSH);

16. Prawo do wypowiedzenia umowy spółki (art. 61 §1 KSH);

17. Prawo do żądania rozwiązania spółki przez sąd (art. 63 §1 KSH);

18. Prawo do żądania wyłączenia wspólnika ze spółki przez sąd (art. 63 §2 KSH).

W praktyce funkcjonowania spółki jawnej, korzystanie z niektórych praw przysługujących wspólnikowi lub ochrona tych praw, nastręczać może określonych trudności. Obsługa prawna spółki pomaga w korzystaniu z w/w praw w sposób zgodny z prawem oraz przy ograniczeniu ryzyka uwikłania się przez wspólników w długi oraz kosztowny spór wewnętrzny.