Akt w sprawie sztucznej inteligencji (dalej także: „AI Act”) z dnia 13.06.2024 r. nakłada na importerów systemów AI wysokiego ryzyka szereg obowiązków.
Zacznijmy na wstępie od wyjaśnienia tego kim są owi „importerzy”. AI Act rozumie przez to pojęcie osobę fizyczną lub prawną znajdującą się lub mającą siedzibę w Unii, która wprowadza do obrotu system AI opatrzony nazwą lub znakiem towarowym osoby fizycznej lub prawnej mającej siedzibę w państwie trzecim. „Wprowadzenie do obrotu” oznacza z kolei udostępnienie po raz pierwszy systemu AI lub modelu AI ogólnego przeznaczenia na rynku Unii. Czym natomiast jest system AI wysokiego ryzyka pisaliśmy szerzej tutaj.
Ze względu na obecne uwarunkowania ekonomiczne i technologiczne, w szczególności daleki stopień zaawansowania prac nad sztuczną inteligencją w USA i Chinach, należy się spodziewać, że na terytorium UE (w tym Polski), importerzy systemów AI wysokiego ryzyka będą stanowić większy odsetek wśród przedsiębiorców niż dostawcy takich systemów. Pamiętać jednak należy o treści motywu 84 AI Act, w myśl którego importer może zostać uznany za dostawcę systemu AI wysokiego ryzyka (i przyjąć na siebie ogrom obowiązków z tym związanych), choćby „tylko” umieścił swoją nazwę lub znak towarowy w systemie AI wysokiego ryzyka. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.
Obowiązki importerów systemów AI wysokiego ryzyka można podzielić na dwie zasadnicze grupy: obowiązki ciążące na nich przed wprowadzeniem systemu AI do obrotu oraz te, które aktualizują się po wprowadzeniu takiego systemu do obrotu.
Wśród tej pierwszej grupy obowiązków wyróżniamy mamy zapewnienie zgodności systemu AI wysokiego ryzyka z AI Act poprzez sprawdzenie czy:
- dostawca systemu AI wysokiego ryzyka przeprowadził odpowiednią procedurę oceny zgodności, o której mowa w art. 43 AI Act;
- dostawca sporządził dokumentację techniczną zgodnie z art. 11 AI Act i załącznikiem IV do tego rozporządzenia;
- system opatrzono wymaganym oznakowaniem CE oraz dołączono do niego deklarację zgodności UE, o której mowa w art. 47 AI Act oraz instrukcję obsługi;
- dostawca ustanowił upoważnionego przedstawiciela zgodnie z art. 22 ust. 1 AI Act.
Dodatkowo, w przypadku gdy importer ma wystarczające powody, aby uważać, że system AI wysokiego ryzyka jest niezgodny z rozporządzeniem AI Act lub został sfałszowany lub sfałszowana została dołączona do niego dokumentacja, nie wprowadza tego systemu do obrotu, dopóki nie zostanie zapewniona jego zgodność z rozporządzeniem. W przypadku gdy system AI wysokiego ryzyka stwarza ryzyko w rozumieniu art. 79 ust. 1 AI Act, importer informuje o tym dostawcę systemu, upoważnionych przedstawicieli oraz organy nadzoru rynku.
Jak widać, przed importem systemu AI wysokiego ryzyka spoza UE, podmiot zamierzający wprowadzić taki system na rynek unijny będzie musiał spełnić obowiązki weryfikacyjne względem takiego systemu, co będzie wymagało nie tylko znajomości procesu wdrażania takiego systemu, ale także umiejętności odróżniania oryginalnej dokumentacji od falsyfikatu. Ewentualna niezgodność z wymogami, czy podejrzenie sfałszowania systemu lub dokumentacji skutkować musi powstrzymaniem się od wprowadzania systemu do obrotu. Dodatkowo, importerzy zobowiązani są do podania w systemie AI wysokiego ryzyka (na opakowaniu tego systemu lub w dołączonej do niego dokumentacji) danych identyfikujących ich przedsiębiorstwo oraz danych kontaktowych.
Druga grupa obowiązków spoczywających na importerach systemów AI wysokiego ryzyka dotyczy momentu po wprowadzeniu takiego systemu do obrotu.
Po pierwsze, importerzy muszą zapewnić odpowiednie warunki przechowywania lub transportu systemu AI wysokiego ryzyka, by nie zagrażały one jego zgodności z wymogami ustanowionymi w sekcji 2 rozporządzenia (w okresie, w którym ponoszą odpowiedzialność za ten system), zaś przez okres 10 lat od wprowadzenia systemu AI wysokiego ryzyka do obrotu lub oddania go do użytku, przechowywać kopię certyfikatu wydanego przez jednostkę notyfikowaną, kopię instrukcji obsługi oraz deklaracji zgodności UE (art. 47 AI Act).
Po drugie, importerzy zobowiązani są współpracować z odpowiednimi właściwymi organami w zakresie wszelkich działań, które organy te podejmują w odniesieniu do systemu AI wysokiego ryzyka. W szczególności, na żądanie tych organów importerzy przekazują im wszelkie niezbędne informacje i dokumentację w celu wykazania zgodności systemu AI wysokiego ryzyka z wymogami ustanowionymi w sekcji 2 rozdziału III AI Act, w języku łatwo zrozumiałym dla tych organów.
Katalog obowiązków nałożonych na importerów systemów AI wysokiego ryzyka nie jest wprawdzie tak rozbudowany jak w wypadku dostawców tych systemów, niemniej importerzy zobowiązani będą do dogłębnego zapoznania się z wymogami adresowanymi do dostawców, gdyż to oni w praktyce będą pierwszymi cenzorami systemów, które zamierzają importować i za weryfikację zgodności tych systemów z wymogami AI Act będą ponosić odpowiedzialność prawną.
Wpisy powiązane:
Wymogi dla systemu wysokiego ryzyka
Dokumentacja techniczna systemu AI
System zarządzania ryzykiem AI
Obowiązki dostawców systemów AI
Kary pieniężne za naruszenie AI Act
Data publikacji: 17.09.2024