Dbamy o Twój biznes

Pomagamy szybko i profesjonalnie

Umowne prawo odstąpienia od umowy

Odstąpienie od umowy stanowi nie tylko jeden ze sposobów na uwolnienie się od zobowiązań kontraktowych, ale również skuteczny sposób na dyscyplinowanie nierzetelnego kontrahenta – np. poprzez powiązanie prawa odstąpienia od umowy z prawem obciążenia kontrahenta karami umownymi. Dla skorzystania z prawa odstąpienia od umowy niezbędne jest istnienie stosownej podstawy prawnej. Podstawa taka wynikać może albo z powszechnie obowiązujących przepisów prawa (zwłaszcza przepisów Kodeksu cywilnego), albo z postanowień zawartej umowy. Zastrzegając w kontrakcie prawo odstąpienia od umowy, a także korzystając z niego, pamiętać należy o następujących zasadach:

  • Odstąpienie od umowy powinno zawsze być stwierdzone pismem. Obowiązek ten wynika z art. 77 Kodeksu cywilnego. Sankcją za niezastosowanie formy pisemnej nie jest co prawda nieważność czynności prawnej, odstąpienie pozostaje skuteczne. Nie trudno wyobrazić sobie natomiast jak trudno będzie wykazać przed sądem, że ustne odstąpienie od umowy faktycznie nastąpiło oraz kiedy do niego doszło.

  • Odstąpienie od umowy wywiera skutek z chwilą kiedy doszło do adresata. Z tego powodu zaleca się by odstąpienia od umowy dokonywać zawsze za pomocą przesyłki poleconej ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru albo za pomocą przesyłki kurierskiej. Dopuszczalne jest oczywiście osobiste wręczenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy za pokwitowaniem odbioru (wskazującym także datę odbioru).

  • Skuteczne zastrzeżenie prawa odstąpienia od umowy wymaga oznaczenia terminu, w którym będzie można skorzystać z prawa odstąpienia od umowy. Obowiązek ten wynika wprost z treści art. 395 §1 Kodeksu cywilnego. Brak wskazania terminu realizacji prawa odstąpienia od umowy skutkować będzie brakiem możliwości odstąpienia od umowy. Jest to obowiązek, który w praktyce często jest lekceważony przez przedsiębiorców.

  • Jeśli prawo odstąpienia od umowy uzależnione zostało od zapłaty określonej sumy pieniężnej (tzw. odstępnego), odstąpienie od umowy skuteczne będzie tylko wtedy, gdy zostanie złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego. Przepis ten interpretować należy w ten sposób, że zapłata odstępnego nie powinna nastąpić później niż w momencie składania oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

  • Odstąpienie od umowy pełni funkcję odmienną od wypowiedzenia umowy. Skorzystanie z prawa odstąpienia skutkuje tym, że umowa traktowana jest jako niezawarta, a Strony powinny zwrócić sobie to co wzajemnie sobie świadczyły. Z tego względu, gdy chcemy by odstąpienie odnosiło skutek tylko do niezrealizowanej części umowy, warto zastrzec to w umowie. Zasada powyższa nie oznacza, że możemy uwolnić się od obowiązku zapłaty za świadczone dla nas usługi, za które wykonawcy należeć będzie się – zgodnie z art. 395 §2 Kodeksu cywilnego – odpowiednie wynagrodzenie. Warto przy tym pamiętać, iż „odpowiednie wynagrodzenie” nie musi oznaczać wynagrodzenia w wysokości ustalonej przez Strony w umowie. Sąd może ocenić bowiem wynagrodzenie umowne jako niedostateczne albo wygórowane i niespełniające przez to wymogu „odpowiedniości”.

  • Postanowienia umowy, które pozbawiają wyłącznie konsumenta prawa odstąpienia od niej są zakazane i stanowią klauzulę abuzywną zgodnie z art. 385(3) pkt 14 Kodeksu cywilnego. Jest to ważna uwaga w przypadku zawierania przez przedsiębiorcę umów z konsumentami.

  • Niezależnie od sytuacji zastrzeżonych w umowie, prawo do odstąpienia od umowy wynikać może również z powszechnie obowiązujących przepisów prawa. W szczególności dotyczy to umowy sprzedaży, umowy leasingu, umowy o dzieło oraz umowy o roboty budowlane.


Data publikacji: 20.07.2018.

Kontakt

Borek Doliński Radcowie Prawni spółka jawna

ul. Macieja Palacza 96/1, 60-274 Poznań

office@bdrp.pl

[0048] 530 001 500 // 510 551 991

O nas

Specjalizujemy się w obsłudze prawnej biznesu, ze szczególnym uwzględnieniem branży IT.

Oferujemy najwyższą jakość świadczonego wsparcia prawnego, wysoką responsywność i osobiste zaangażowanie wspólników Kancelarii.